Bài giảng Kinh tế học: Chương IV - Nguyễn Việt Hưng

Chương 4 Thất Việt tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát lượng lao động và thất nghiệp  Dân số của một quốc gia chia thành hai Nhóm trong độ tuổi lao động  Những người trên 15 tuổi, đủ quyền công dân, sức khỏe bình thường, hiện không tham gia quân đội hoặc một số công việc đặc biệt khác. – Nhóm ngoài độ tuổi lao lượng lao động và thất nghiệp  Nhóm trong độ tuổi lao động được chia thành hai Nhóm trong lực lượng lao động  Những người có nhu cầu làm việc (dễ xác định Nhóm ngoài lực lượng lao động  Những người không có nhu cầu làm việc – VD: sinh viên, người nội lượng lao động và thất nghiệp  Nhóm trong lực lượng lao động được chia thành 2 nhóm – Có việc – Thất 20 40 80 Ngoài số Trong độ tuổi lao động Lực lượng Lao động Có việc Thất lượng lao động và thất nghiệp  Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động – Số người trong lực lượng lao động chia cho số người trong độ tuổi lao động  Tỷ lệ thất nghiệp – Số người thất nghiệp chia cho số người trong lực lượng lao lượng lao động và thất nghiệp  Tổng số giờ làm việc – Là tổng số giờ làm việc của những người có việc làm, công việc này có thể là cả ngày hoặc nửa Nó phản ánh chính xác hơn thời gian làm việc, đặc biệt tại các quốc gia nông lệ tham gia LLLĐ Tỷ lệ thất d â n s ố d â n s ố lệ việc làm trong trường lao động nước Bài giảng Kinh tế học của Michael lượng lao động và thất nghiệp  Tỷ lệ việc làm trong độ tuổi lao động – Số người có việc làm chia cho số người trong độ tuổi lao d â n s ố lệ tham gia LLLĐ Tỷ lệ tham gia LLLĐ Tỷ lệ việc làm trong ĐTLĐ Tỷ lệ việc làm trong ĐTLĐ Nam trường lao động nước Bài giảng Kinh tế học của Michael lượng lao động và thất nghiệp  Tỷ lệ thất nghiệp tăng trong thời kỳ suy thoái và giảm trong thời kỳ tăng trưởng  Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động có xu hướng tăng – Tăng mạnh tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của nữ giới – Giảm nhẹ tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của nam g iờ là m v iệ c (t ỷ Tổng số giờ Thị trường lao động nước Bài giảng Kinh tế học của Michael g iờ là m v iệ c số giờ làm việc trung bình của một người trong tuần Thị trường lao động nước Bài giảng Kinh tế học của Michael lượng lao động và thất nghiệp  Tổng số giờ làm việc cũng biến động theo chu kỳ kinh doanh  Số giờ làm việc trung bình trong tuần có xu hướng giảm theo thời Thị trường lao động luôn động – Có những người rút lui khỏi LLLĐ – Có những người tham gia LLLĐ – Có những người mất việc – Có những người có việc mới Có mới gọi lại Mất việc bỏ việc Gia nhập Rút lui Gia nhập Mất việc bỏ việc, về lượng lao động và thất nghiệp  Một người sẽ trở thành thất nghiệp nếu 1. Mất việc và tìm kiếm công việc khác 2. Bỏ việc và tìm kiếm công việc khác 3. Tham gia mới hoặc tham gia lại lực lượng lao động và tìm kiếm một công lượng thất nghiệp 0 20 30 50 % thất 40 Đỉnh tăng suy thoái Ít hơn 5 27 lượng lao động và thất nghiệp  Thời lượng thất nghiệp khi nền kinh tế suy thoái dài hơn thời lượng thất nghiệp khi nền kinh tế tăng Phần nhiều sẽ sớm tìm được việc trở lại; phần còn lại sẽ thất nghiệp dài tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát loại thất nghiệp  Thất nghiệp phân ra làm hai loại – Thất nghiệp tự nhiên  Thất nghiệp tồn tại khi nền kinh tế đang hoạt động ở trạng thái toàn dụng nguồn lực (tức là trạng thái thông Thất nghiệp chu kỳ  Thất nghiệp tăng thêm khi nền kinh tế rơi vào suy thoái, nguồn lực không được toàn loại thất t h ự c t ế ( tỷ đ ô la lệ t h ấ t GDP thực Thất thực tế GDP tiềm năng Tỷ lệ thất lệ thất nghiệp tự tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát nhân thất nghiệp tự nhiên  Nguyên nhân thất nghiệp tự nhiên phân ra thành ba nhóm 1. Thất nghiệp tạm thời 2. Thất nghiệp cơ cấu 3. Thất nghiệp theo lý thuyết cổ nhân thất nghiệp tự nhiên 1. Thất nghiệp tạm thời  Thất nghiệp do quá trình luân chuyển lao động và việc làm liên tục trên thị trường – rời bỏ và gia nhập lực lượng lao động – tạo thêm hoặc giảm bớt số việc nhân thất nghiệp tự nhiên 1. Thất nghiệp tạm thời  VD: – sinh viên tốt nghiệp tham gia thị trường lao động – Người phụ nữ sau khi sinh tham gia lại thị trường lao động – Một doanh nghiệp đóng cửa và sa thải lao động – Một người lao động bỏ việc để tìm công việc khác  Thất nghiệp này tương đối nhân thất nghiệp tự nhiên 2. Thất nghiệp cơ cấu  Sự thay đổi công nghệ và cạnh tranh quốc tế làm thay đổi yêu cầu kỹ năng đối với người lao động hoặc thay đổi khu vực làm việc  Thất nghiệp này kéo dài hơn thất nghiệp tạm thời do quá trình di chuyển hoặc đào tạo nhân thất nghiệp tự nhiên 2. Thất nghiệp cơ cấu  VD – Nhu cầu thợ hàn, thợ đúc giảm trong khi nhu cầu thợ lắp ráp và sửa chữa điện tử tăng → những người thợ hàn,... cần học thêm nghề lắp ráp và sửa chữa điện tử – Thành phố Nam Định, Việt Trì giảm nhu cầu việc làm; tỉnh Vĩnh Phúc, Hải Dương tăng nhu cầu việc làm → luống lao động di nhân thất nghiệp tự nhiên 3. Thất nghiệp theo lý thuyết cổ điển  Thị trường lao động – Cung lao động  Cho biết số giờ lao động mà người lao động sẵn sàng làm việc tại mỗi mức lương thực nhân thất nghiệp tự nhiên  Người lao động ra quyết định làm việc dựa trên nguyên tắc cực đại lợi ích giữa nghỉ ngơi và lượng hàng hóa được tiêu dùng từ thu nhập do làm nhân thất nghiệp tự nhiên  Khi tiền lương tăng – Hiệu ứng thay thế: làm tăng số giờ làm việc và giảm số giờ nghỉ ngơi  Do chi phí nghỉ ngơi trở nên đắt đỏ hơn – Hiệu ứng thu nhập: làm giảm số giờ làm việc và tăng số giờ nghỉ ngơi  Do có thể tiêu dùng lượng hàng hóa như trước với thời gian làm việc ít hơn và nghỉ ngơi nhiều nhân thất nghiệp tự nhiên  Nếu hiệu ứng thay thế trội hơn hiệu ứng thu nhập → số giờ làm việc sẽ tăng (đúng tại những mức lương cao vừa phải trở xuống) (đường cung lđ dốc lên)  Nếu hiệu ứng thu nhập trội hơn hiệu ứng thay thế → số giờ làm việc sẽ giảm (đúng tại những mức lương rất cao) → đường cung lao động vòng về phía lao động Số giờ làm nhân thất nghiệp tự nhiên 3. Thất nghiệp theo lý thuyết cổ điển – Cầu lao động  Cho biết số giờ lao động doanh nghiệp muốn thuê tại mỗi mức lương thực nhân thất nghiệp tự nhiên  Mức lương thực tế phải bằng với sản phẩm cận biên của lao động MPL  MPL giảm dần khi L tăng → Khi tiền lương tăng thì doanh nghiệp sẽ giảm nhu cầu lao giờ làm lao nhân thất nghiệp tự nhiên  Kết hợp cung cầu lao động (giả định cung lao động dốc lên) – Mức lương thực tế cân bằng w = $70 – Số giờ làm việc cân bằng trên thị trường giờ làm nhân thất nghiệp tự nhiên  Nếu tiền lương cao hơn mức cân bằng – Lượng người muốn làm việc tăng – Lượng việc làm doanh nghiệp thuê giảm → dư cung lao động → tạo áp lực giảm lương xuống mức cân giờ làm t h ự c nhân thất nghiệp tự nhiên  Thất nghiệp theo lý thuyết cổ điển là thất nghiệp phát sinh do tiền lương bị mắc ở mức cao hơn mức lương cân bằng và gây ra thất nghiệp – Muốn làm việc tại mức lương hiện tại nhưng không có đủ việc làm → thất nghiệp do thiếu giờ làm t h ự c nhân thất nghiệp tự nhiên  Nguyên nhân tiền lương cao hơn mức lương cân bằng – Luật tiền lương tối thiểu – Công đoàn – Lý thuyết tiền lương hiệu nhân thất nghiệp tự nhiên  Luật tiền lương tối thiểu – Ủng hộ: tạo mức lương đủ đảm bảo cuộc sống cho người lao động và gia đình anh ta – Phản đối: gây ra thất nghiệp cho nhóm lao động ít kỹ năng có thu nhập thấp và cơ hội việc làm hạn chế nhân thất nghiệp tự nhiên  Công đoàn: hiệp hội của công nhân – Ủng hộ: giúp công nhân không bị thua thiệt khi đàm phán lương và điều kiện làm việc với chủ doanh nghiệp – Phản đối:  Gây ra thất nghiệp  Không làm tăng tổng lợi ích cho người lao động mà chỉ chuyển lợi ích từ người ngoài cuộc (mất việc) sang người trong cuộc (tiếp tục làm nhân thất nghiệp tự nhiên  Lý thuyết tiền lương hiệu quả: doanh nghiệp có lợi khi trả cho người lao động mức lương cao – Sức khỏe người lao động được cải thiện – Chất lượng người lao động cao hơn – Nỗ lực làm việc của người lao động cao hơn – Giảm tốc độ thay thế và tuyển mới lao nhân thất nghiệp tự nhiên  Thất nghiệp tự nhiên có thể thay đổi – Do trạng thái và cấu trúc kinh tế – Do những thay đổi nhân khẩu  giới nữ tham gia thị trường lao động nhiều hơn – Do chính sách của chính phủ  Chính sách bảo hiểm thất nghiệp  Chính sách đối với hoạt động công đoàn – Do chính sách trả lương cao của doanh tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát phí và lợi ích của thất nghiệp  Chi phí thất nghiệp – Hao phí nguồn lực xã hội: con người và máy móc  Quy luật Okun áp dụng cho nền kinh tế Mỹ nói rằng 1% thất nghiệp chu kỳ làm sản lượng giảm 2.5% so với mức sản lượng tiềm năng – Tâm lý xấu đối với người lao động và gia đình  Công nhân tuyệt vọng khi không thể có việc làm sau một thời gian dài  Khủng hoảng gia đình do không có thu phí và lợi ích của thất nghiệp  Lợi ích của thất nghiệp – Thất nghiệp mang lại thời gian nghỉ ngơi và sức khỏe – Thất nghiệp tạo sự cạnh tranh và tăng hiệu quả – Thất nghiệp mang lại thời gian cho học hành và trau dồi thêm kỹ năng – Thất nghiệp ngắn hạn giúp người lao động tìm công việc ưng ý và phù hợp → tăng hiệu quả xã tiêu của chương  Định nghĩa lực lượng lao động, thất nghiệp  Phân loại thất nghiệp  Nguyên nhân của thất nghiệp tự nhiên  Chi phí và lợi ích của thất nghiệp  Tình hình thất nghiệp ở các nước đang phát nghiệp ở các nước đang phát triển  Một số dạng thất nghiệp khác tồn tại ở các nước đang phát triển – Thất nghiệp mùa vụ: nông dân và thợ xây – Thất nghiệp trá hình: phụ nữ ở nhà nội trợ hoặc thanh niên đi học thêm trong khi thực sự họ muốn đi làm – Bán thất nghiệp: hiệu suất làm việc rất thấp – cán bộ hành chính ở các cơ quan nhà nước  Con số thất nghiệp được công bố đôi khi không phản ánh chính xác thực trạng thất nghiệp , đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển