
Đề cương thực tập trắc địa đại cương
Mô tả tài liệu
Trắc địa hay còn gọi là trắc đạc, là một ngành khoa học về đo đạc và xử lý số liệu đo đạc địa hình và địa vật nằm trên bề mặt Trái Đất. Trắc địa là đo đạc vị trí tọa độ (kinh độ, vĩ độ, cao độ), hình dạng, kích thước, phương hướng của địa hình mặt đất và địa vật nằm trên mặt đất.
Tóm tắt nội dung
1
®Ò c-¬ng thùc tËp tr¾c ®Þa
PhÇn I: §o vÏ b×nh ®å khu vùc
I.1. X©y dùng l-íi khèng chÕ ®o vÏ.
D¹ng l-íi khèng chÕ ®o vÏ thµnh lËp: §-êng chuyÒn kÝn.
I.1.1. Chän ®Ønh ®-êng chuyÒn.
- §Ønh ®-êng chuyÒn lùa chän theo c¸c nguyªn t¾c ®· häc trong Tr¾c ®Þa ®¹i c-¬ng
vµ tµi liÖu h-íng dÉn thùc tËp.
- Sè ®Ønh: 04 ®Ønh gåm I, II, III, IV.
- §¸nh dÊu ®Ønh ®-êng chuyÒn b»ng cäc gç cã tim lµ ®inh s¾t (tr-êng hîp ®Ønh
®-êng chuyÒn trªn nÒn ®Êt), ®¸nh dÊu b»ng s¬n ®á (tr-êng hîp ®Ønh ®-êng chuyÒn trªn bÒ
mÆt BTXM hay mÆt ®-êng nhùa)
I.1.2. §o ®¹c c¸c yÕu tè ®-êng chuyÒn.
a) §o gãc.
- §o c¸c gãc t¹i ®Ønh ®-êng chuyÒn.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n.
- KÕt qu¶ ®o ®-îc lËp thµnh sæ theo mÉu.
b) §o c¹nh.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Sö dông th-íc thÐp víi m¸y kinh vÜ ®Ó x¸c ®Þnh h-íng ®-êng
th¼ng. §o 2 lÇn, ®é chÝnh x¸c yªu cÇu:
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
c) §o cao tæng qu¸t c¸c ®Ønh ®-êng chuyÒn.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc tõ gi÷a, ®o hai lÇn (®o ®i vµ ®o vÒ).
§é chÝnh x¸c yªu cÇu: )()(30 mmkmLfhCP
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
I.1.3. B×nh sai ®-êng ®-êng chuyÒn.
a. B×nh sai ®-êng chuyÒn kinh vÜ kÝn.
Cho biÕt: Gãc ®Þnh h-íng c¹nh ®Çu I_II , to¹ ®é ®iÓm ®Çu I (xI, yI). Sè liÖu do gi¸o
viªn h-íng dÉn cho cô thÓ.
Yªu cÇu: B×nh sai vµ tÝnh to¹ ®é ®Ønh ®-êng chuyÒn.
b. B×nh sai ®-êng ®o cao tæng qu¸t.
Cho biÕt: Cao ®é ®iÓm I lµ HI. Yªu cÇu b×nh sai vµ tÝnh ®é cao c¸c ®Ønh ®-êng
chuyÒn.
2
I.2. ®o ®iÓm chi tiÕt vÏ b×nh ®å.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ph¸p toµn ®¹c.
- C¸c ®iÓm ®o ph¶i thÓ hiÖn hÕt c¸c ®Æc tr-ng vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt khu vùc ®o.
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
I.3. vÏ b×nh ®å.
I.3.1. VÏ l-íi khèng chÕ.
- Tû lÖ vÏ: 1/250.
- M¾t l-íi 10x10cm.
- Khæ giÊy A1
I.3.2. VÏ ®iÓm chi tiÕt.
VÏ ®iÓm chi tiÕt b»ng ph-¬ng ph¸p to¹ ®é cùc.
I.3.3 Yªu cÇu ®èi víi b¶n vÏ b×nh ®å.
1- VÏ b»ng bót ch×.
2- Tr×nh bµy b¶n vÏ theo ®óng quy ®Þnh cña b¶n vÏ kü thuËt.
+ VÏ khung b¶n vÏ, khung tªn.
+ Ch÷ vµ sè sö dông trªn b¶n vÏ lµ ch÷ sè kü thuËt. Ch÷ vµ sè quay theo h-íng B¾c,
riªng tªn ®-êng, tªn s«ng th× viÕt theo chiÒu däc s«ng hoÆc chiÒu däc tuyÕn ®-êng.
+ ThÓ hiÖn m¾t l-íi, to¹ ®é l-íi, ®Þa vËt trªn b×nh ®å theo nh- h-íng dÉn.
Nhãm sinh viªn ph¶i hoµn thµnh 01 b×nh ®å chung cña nhãm. B×nh ®å nµy sö
dông ®Ó gi¸o viªn h-íng dÉn bè trÝ tuyÕn ®-êng. Sau khi hoµn thµnh toµn bé c«ng t¸c
®o ®¹c mçi sinh viªn ph¶i hoµn thµnh B¸o c¸o thùc tËp riªng cña m×nh.
3
PhÇn iI: §o vÏ tuyÕn ®-êng.
II.1. bè trÝ tuyÕn ®-êng.
TuyÕn ®-êng ®-îc bè trÝ ra thùc ®Þa theo ph-¬ng ph¸p c¹nh gãc vu«ng.
iI.2. ®o gãc vµ chiÒu dµi tæng qu¸t.
- §o gãc b»ng: Ph-¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n.
- §o chiÒu dµi tæng qu¸t tuyÕn ®-êng: §o b»ng th-íc v¶i, ®o 02 lÇn.
Ii.3. Bè trÝ ®-êng cong trªn tuyÕn
Bè trÝ mét ®-êng cong trßn vµ mét ®-êng cong tæng hîp t¹i hai ®Ønh tuyÕn ®-êng
§1, §2.
II.3.1. Bè trÝ ®-êng cong trßn t¹i §1.
- Chän b¸n kÝnh R (Víi yªu cÇu ®Ó sinh viªn n¾m ®-îc c¸ch bè trÝ ®-êng cong trßn
nªn kh«ng chän b¸n kÝnh R theo cÊp ®-êng vµ theo ®Þa h×nh mµ chän R sao cho chiÒu dµi
®-êng cong K 30,00m).
- TÝnh c¸c yÕu tè vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chñ yÕu.
- Bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong: Chän k=5,00m, bè trÝ theo c¸c ph-¬ng
ph¸p ®· häc (tªn cäc chi tiÕt trong ®-êng cong ®¸nh theo sè thø tù vµ thèng nhÊt víi tªn
cäc chi tiÕt trªn ®-êng th¼ng).
C¸c cäc trong ®-êng cong ®-îc ®¸nh dÊu b»ng cäc gç cã tim lµ ®inh s¾t hoÆc b»ng
s¬n ®á.
II.3.2. Bè trÝ ®-êng cong tæng hîp t¹i §2.
- Cho chiÒu dµi ®-êng cong chuyÓn tiÕp L=15,00m. Chän b¸n kÝnh R (Víi yªu cÇu
®Ó sinh viªn n¾m ®-îc c¸ch bè trÝ ®-êng cong trßn nªn kh«ng chän b¸n kÝnh R theo cÊp
®-êng vµ theo ®Þa h×nh mµ chän R sao cho chiÒu dµi ®-êng cong K 50,00m).
- TÝnh c¸c yÕu tè vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chñ yÕu theo ph-¬ng ph¸p t©m cè ®Þnh, b¸n kÝnh
thay ®æi.
- Bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong: Chän k=5,00m, bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt
trªn c¶ phÇn ®-êng cong trßn vµ ®-êng cong chuyÓn tiÕp theo c¸c ph-¬ng ph¸p ®· häc(tªn
cäc chi tiÕt trong ®-êng cong ®¸nh theo sè thø tù vµ thèng nhÊt víi tªn cäc chi tiÕt trªn
®-êng th¼ng).
C¸c cäc trong ®-êng cong ®-îc ®¸nh dÊu b»ng cäc gç cã tim lµ ®inh s¾t hoÆc b»ng
s¬n ®á.
Ii.4. Bè trÝ cäc chi tiÕt trªn ®-êng th¼ng vµ ®o chiÒu dµi chi tiÕt, bè trÝ cäc h.
II.4.1. Bè trÝ cäc chi tiÕt trªn ®-êng th¼ng.
4
Cäc chi tiÕt trªn ®-êng th¼ng bè trÝ t¹i c¸c vÞ trÝ sau:
- Cäc ®Þa h×nh: T¹i vÞ trÝ thay ®æi ®Þa h×nh.
- Cäc ®Þa vËt: T¹i c¸c vÞ trÝ giao víi c¸c ®Þa vËt cè ®Þnh nh-: cÇu, cèng, ®-êng s¾t,
®-êng nh¸nh, c«ng tr×nh ngÇm….
- Trong tr-êng hîp b»ng ph¼ng vµ kh«ng cã ®Þa vËt cè ®Þnh th× kh«ng qu¸ 10m ph¶i
cã mét cäc chi tiÕt.
- Tªn cäc chi tiÕt ®¸nh theo sè thø tù thèng nhÊt tõ ®-êng th¼ng vµo ®-êng cong.
II.4.2. §o chiÒu dµi chi tiÕt tuyÕn ®-êng.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: §o b»ng th-íc v¶i, ®o 01 lÇn. KiÓm tra kÕt qu¶ ®o dùa vµo kÕt
qu¶ ®o chiÒu dµi tæng qu¸t.
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
II.4.3. Bè trÝ cäc H trªn tuyÕn ®-êng.
Ii.4. ®o cao chi tiÕt tuyÕn ®-êng, vÏ mÆt c¾t däc.
II.4.1. §o cao chi tiÕt tuyÕn ®-êng.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc tõ gi÷a kÕt hîp ng¾m to¶. Mèc ®é
cao ®· ®o trong b-íc ®o cao tæng qu¸t ®Ønh ®-êng chuyÒn.
- KiÓm tra kÕt qu¶ ®o nh- sau:
fhcp = ± 50 )(kmL ( mm) L lµ chiÒu dµi tuyÕn ®-êng tÝnh b»ng km
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
II.4.2. VÏ mÆt c¾t däc tuyÕn ®-êng (Tr¾c däc).
- Tû lÖ:
+ Tû lÖ dµi b»ng tû lÖ b×nh ®å (1/250).
+ Tû lÖ cao gÊp 10 lÇn tû lÖ dµi (1/25).
- Khæ giÊy: GiÊy kÎ « ly kÐo dµi, chiÒu cao tê giÊy lµ 297mm.
- VÏ theo b¶n vÏ mÉu vµ vÏ b»ng bót ch×.
Ii.5. ®o vÏ mÆt c¾t ngang.
II.5.1. §o mÆt c¾t ngang (Tr¾c ngang).
- §o tÊt c¶ c¸c mÆt c¾t ngang trªn tuyÕn.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Dïng m¸y kinh vÜ hoÆc m¸y thuû b×nh vµ th-íc v¶i.
- Ph¹m vi ®o: Tõ tim ®-êng sang mçi bªn 20m (Trõ tr-êng hîp v-íng nhµ, s«ng,
t-êng rµo th× dõng l¹i ë mÐp nhµ, mÐp n-íc, mÐp t-êng).
- KÕt qu¶ ®o lËp thµnh sæ theo mÉu.
5
II.5.2. VÏ mÆt c¾t ngang.
- Mçi sinh viªn lùa chän 5 mÆt c¾t ngang ®Ó vÏ (cã Ýt nhÊt 02 mÆt c¾t ngang trong
®-êng cong).
- Tû lÖ vÏ: 1/200.
- Khæ giÊy: A4.
- VÏ b»ng bót ch×, vÏ b¶n vÏ theo mÉu.
PhÇn iiI: tµi liÖu ph¶i hoµn thµnh
Mçi sinh viªn ph¶i hoµn thµnh tµi liÖu thùc tËp bao gåm:
1. B¸o c¸o thùc tËp (Sinh viªn ph«t« mÉu b¸o c¸o thùc tËp vµ ®iÒn sè liÖu cña m×n
vµo c¸c sæ ®o vµ phÇn tÝnh to¸n).
2. B×nh ®å khu vùc (mçi sinh viªn cã sè liÖu gãc ®Þnh h-íng I-II kh¸c nhau).
3. Tr¾c däc tuyÕn ®-êng (®ãng kÌm vµo B¸o c¸o thùc tËp).
4. Tr¾c ngang tuyÕn ®-êng (®ãng kÌm vµo B¸o c¸o thùc tËp).
PhÇn iv: yªu cÇu vµ néi quy thùc tËp
§Ó kÕt qu¶ thùc tËp ®¹t yªu cÇu, sinh viªn cÇn l-u ý mét sè vÊn ®Ò sau.
1. §äc l¹i phÇn bµi gi¶ng liªn quan ®Õn néi dung thùc tËp tr-íc khi ®i thùc tËp.
2. Xem kü ®Ò c-¬ng thùc tËp, tµi liÖu h-íng dÉn thùc tËp.
3. Tµi liÖu b¸o c¸o thùc tËp lµm theo mÉu vµ ph¶i ®-îc duyÖt tr-íc khi b¶o vÖ. Sinh
viªn nµo kh«ng duyÖt tµi liÖu th× kh«ng ®-îc b¶o vÖ. Tµi liÖu theo duyÖt theo lÞch
chung cña c¶ nhãm.
4. Tæ chøc lµm viÖc theo nhãm, ph©n c«ng 01 nhãm tr-ëng vµ 01 nhãm phã, ng-êi b¶o
qu¶n dông cô ®o, cã kÕ ho¹ch lµm viÖc, ph©n c«ng c«ng viÖc, tæng kÕt kÕt qu¶ lµm
viÖc sau mçi ngµy, mçi ng-êi lµm ph¶i tr×nh bµy l¹i c¸ch lµm vµ kÕt qu¶ c«ng viÖc
cña m×nh tr-íc nhãm.
5. Sinh viªn ph¶i tù b¶o qu¶n dông cô trong qu¸ tr×nh thùc tËp. NÕu lµm h- háng hoÆc
mÊt dông cô thùc tËp ph¶i båi th-êng cho nhµ tr-êng. Tr-íc khi b¶o vÖ thùc tËp
nhãm sinh viªn ph¶i tr¶ ®Çy ®ñ dông cô thùc tËp cho Bé m«n.
6. §i thùc tËp ®Çy ®ñ. TuyÖt ®èi tu©n theo h-íng dÉn cña gi¸o viªn h-íng dÉn.
7. Thêi gian: S¸ng tõ 6 h 30’ ®Õn 11 h, chiÒu tõ 13 h 30’ ®Õn 17 h 30’
Bé m«n Tr¾c ®Þa
NguyÔn m¹nh toµn
6
B¸o c¸o thùc tËp
Më ®Çu
Tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng lµ m«n häc mang tÝnh thùc tiÔn rÊt
lín. V× vËy ngoµi viÖc n¾m ®-îc lý thuyÕt c¬ b¶n cßn ph¶i vËn dông lý thuyÕt còng nh-
tiÕn hµnh c«ng viÖc ®o ngoµi thùc ®Þa mét c¸ch thµnh th¹o. Thùc tËp tr¾c ®Þa ®¸p øng yªu
cÇu ®ã. Sau ®ît thùc tËp ngoµi viÖc sö dông thµnh th¹o dông cô ®o, ®o ®¹c c¸c yÕu tè c¬
b¶n, thùc hiÖn hÇu hÕt c¸c c«ng t¸c tr¾c ®Þa trong x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng sinh viªn
cßn biÕt c¸ch tæ chøc mét ®éi kh¶o s¸t, hoµn thµnh tµi liÖu néi nghiÖp….
Thùc hiÖn kÕ ho¹ch thùc tËp cña Bé m«n Tr¾c ®Þa, líp tiÕn hµnh ®i
thùc tËp ngoµi hiÖn tr-êng tõ ngµy …………..®Õn t¹i khu vùc .......
Nhãm thùc tËp sè …….. gåm:
tt Hä vµ tªn sinh viªn Ghi chó tt Hä vµ tªn sinh viªn Ghi chó
7
PhÇn I: §o vÏ b×nh ®å khu vùc
I. x©y dùng l-íi khèng chÕ ®o vÏ (®-êng chuyÒn kinh vÜ).
L-íi khèng chÕ ®o vÏ dïng lµm c¬ së ®Ó ®o vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt trong qu¸ tr×nh
thµnh lËp b×nh ®å. Tuú theo ®Þa h×nh khu vùc vµ sè ®iÓm gèc cã trong khu vùc mµ l-íi
khèng chÕ ®o vÏ cã d¹ng ®-êng chuyÒn phï hîp, ®-êng chuyÒn khÐp kÝn... Trong phÇn
thùc tËp nµy lùa chän x©y dùng l-íi khèng chÕ ®o vÏ d-íi d¹ng ®-êng chuyÒn kÝn. §Ó ®Þnh
vÞ ®-îc l-íi, gi¶ ®Þnh to¹ ®é, ®é cao mét ®iÓm vµ ph-¬ng vÞ mét c¹nh.
I.1. Chän ®iÓm ®-êng chuyÒn khÐp kÝn.
Tr-íc tiªn ph¶i kh¶o s¸t toµn bé khu vùc cÇn ph¶i vÏ b×nh ®å ®Ó sau ®ã lùa chän
®-îc n¬i ®Æt ®Ønh ®-êng chuyÒn cho thÝch hîp tháa m·n mét sè yªu cÇu chÝnh sau:
- §Ønh ®-êng chuyÒn ph¶i ®Æt ë n¬i b»ng ph¼ng, æn ®Þnh, cã thÓ b¶o qu¶n ®-îc
trong thêi gian dµi.
- ChiÒu dµi mçi c¹nh tõ 50 ®Õn 400 m (Trong bµi thùc tËp lùa chän chiÒu dµi 80
120m).
- §Ønh ®-êng chuyÒn ph¶i nh×n thÊy ®Ønh tr-íc vµ ®Ønh sau.
- T¹i ®ã ph¶i nh×n ®-îc bao qu¸t ®Þa h×nh, ®o ®-îc nhiÒu ®iÓm chi tiÕt.
Sau khi ®· lùa chän vÞ trÝ c¸c ®Ønh ®-êng chuyÒn, dïng cäc gç (4x4x30 cm) ch«n
hoÆc dïng s¬n vÏ ®Ó ®¸nh dÊu vÞ trÝ ®Ønh ®-êng chuyÒn.
H×nh minh ho¹:
I t« lÞch
Khu d©n c-
Khu d©n c-
I.2. §o ®¹c c¸c yÕu tè cña ®-êng chuyÒn.
a. §o gãc ®Ønh ®-êng chuyÒn:
+ Dông cô ®o: M¸y kinh vÜ + cäc tiªu.
+ Ph-¬ng ph¸p ®o: §o gãc b»ng theo ph-¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n víi m¸y kinh vÜ cã
®é chÝnh x¸c t = 1’ (®èi víi m¸y kinh vÜ quang häc), t= 30” (®èi víi m¸y kinh vÜ ®iÖn tö).
Sai sè cho phÐp gi÷a hai nöa lÇn ®o lµ 2t.
+ TiÕn hµnh : §o tÊt c¶ c¸c gãc cña ®-êng chuyÒn, cô thÓ t¹i gãc II I IV nh- sau:
TiÕn hµnh ®Þnh t©m vµ c©n m¸y kinh vÜ t¹i ®Ønh I, dùng cäc tiªu t¹i ®Ønh II vµ IV.
8
* VÞ trÝ thuËn kÝnh(TR): Quay m¸y ng¾m tiªu t¹i II ®äc gi¸ trÞ trªn bµn ®é ngang (a1)
sau ®ã quay m¸y thuËn chiÒu kim ®ång hå ng¾m tiªu t¹i IV ®äc gi¸ trÞ trªn bµn ®é ngang
(b1) Gãc ®o ë mét nöa lÇn ®o thuËn kÝnh: b a1.
* VÞ trÝ ®¶o kÝnh(PH): §¶o èng kÝnh, quay m¸y 1800 ng¾m l¹i cäc tiªu t¹i IV ®äc trÞ
sè trªn bµn ®é ngang (b2), quay m¸y thuËn chiÒu kim ®ång hå ng¾m tiªu t¹i I, ®äc trÞ sè
trªn bµn ®é ngang (a2) Gãc ®o ë mét nöa lÇn ®o ®¶o kÝnh: 2= b2- a2.
nÕu = 1 - 2 2t th× lÊy gi¸ trÞ trung b×nh lµm kÕt qu¶ ®o.
nÕu = tk - dk > 2t . §o kh«ng ®¹t yªu cÇu, ph¶i ®o l¹i .
+ KÕt qu¶ ®o ®-îc ghi vµo sæ ®o gãc b»ng duíi ®©y:
Sæ ®o gãc b»ng
Ng-êi ®o: ………………… M¸y ®o:
Ng-êi … Thêi tiÕt:
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn
®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
I
TR
IV 0000’00”
II 83009’40”
PH
II
IV
II
TR
I 0000’00”
III 89032’40”
PH
III
I
III
TR
II 00
IV 91048’20”
PH
IV
II 1800
IV
TR
III 0000’00”
I 95030’20”
PH
I
III
9
Sau khi ®o c¸c gãc b»ng, ta thÊy: i < cp §o ®¹t yªu cÇu.
b. §o chiÒu dµi c¹nh ®-êng chuyÒn.
* §èi víi c¹nh trªn bê s«ng:
+ Ph-¬ng ph¸p ®o: Dïng m¸y kinh vÜ ®Ó x¸c ®Þnh h-íng ®-êng th¼ng, chiÒu dµi c¸c
c¹nh cña ®-êng chuyÒn b»ng th-íc v¶i ®o ®i vµ ®o vÒ: ®-îc kÕt qu¶ lµ S1 vµ S2.
Dïng sai sè t-¬ng ®èi khÐp kÝn ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®o:
NÕu trong ®ã S = S1 - S2 , th× kÕt qu¶ ®o lµ:
2
21 SSSTB
NÕu: ®o l¹i c¹nh ®-êng chuyÒn .
+ KÕt qu¶ ®o ®-îc ghi vµo trong sæ ®o nh- sau:
Sæ ®o chiÒu dµi c¹nh ®-êng chuyÒn
C¹nh S®I(m) SvÒ(m) S(m) Stb(m) S/Stb
I- II 75,77 75,78 0,01 75,775
III-IV 69,15 69,10 0,05 69,125
* §èi víi c¹nh qua s«ng
+ Ph-¬ng ph¸p ®o: Dïng ph-¬ng ph¸p ®o gi¸n tiÕp (hay ®o tam gi¸c)
+ Cô thÓ nh- sau:
S«ng t«
VÝ dô: §Ó x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch tõ I - IV, ta chän vÞ trÝ ®iÓm E sao cho tõ E nh×n
thÊy I, IV vµ ®o¹n IE ®o ®-îc chiÒu dµi b»ng th-íc v¶i. §o c¸c gãc trong tam gi¸c E I IV:
c¸c gãc
EIIV vµ
IEIV ®-îc ®o b»ng ph-¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n.
T-¬ng tù chän vÞ trÝ ®iÓm F . TiÕn hµnh ®o c¸c gãc
IFIV vµ
FIVI b»ng ph-¬ng ph¸p
®o ®¬n gi¶n.
10
B¶ng kÕt qu¶ ®o gãc trong tam gi¸c e i iv
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn
®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
IV
TR
I 0000’00’’
E 20027’00”
PH
E
I
I
TR
E 0000’00”
IV 90032’40”
PH
IV
E
B¶ng kÕt qu¶ ®o gãc trong tam gi¸c f i iv
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn
®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
IV
TR
I 0000’00”
F 89009’40”
PH
F
I
I
TR
F 0000’00”
IV 20037’00”
PH
IV
F
§o kho¶ng c¸ch E I vµ F IV, ®o 02 lÇn b»ng th-íc v¶i nh- ®o c¹nh ®-êng chuyÒn
trªn bê. Dùa vµo ®Þnh lý hµm sè sin ®Ó tÝnh chiÒu dµi c¹nh I IV.
§èi víi c¹nh II III, tiÕn hµnh t-¬ng tù.
11
B¶ng kÕt qu¶ ®o gãc trong tam gi¸c M Ii iII
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn
®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
III
TR
M 0000’00”
II 21023’40”
PH
II
M
II
TR
III 0000’00”
M 88049’20”
PH
M
III
B¶ng kÕt qu¶ ®o gãc trong tam gi¸c N II III
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn
®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
III
TR
N 0000’00’’
II 92000’40”
PH
II
N
II
TR
III 0000’00”
N 20055’00”
PH
N
III
§o kho¶ng c¸ch M II vµ N III, ®o 02 lÇn b»ng th-íc v¶i nh- ®o c¹nh ®-êng chuyÒn
trªn bê
12
B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ ®o gãc trong ®o dµi qua s«ng
Tam gi¸c Gãc ®Ønh Gi¸ trÞ gãc Tam gi¸c Gãc ®Ønh Gi¸ trÞ gãc
I-E-IV
I
II
IV III
E M
I-F-IV
I
II
IV III
F N
Sö dông ®Þnh lý hµm sin trong tam gi¸c ta x¸c ®Þnh ®-îc kho¶ng c¸ch I-IV theo 2
tam gi¸c. KiÓm tra kÕt qu¶ ®o gièng nh- ®o chiÒu dµi trùc tiÕp ë trªn bê.
KÕt qu¶ ®o chiÒu dµi c¹nh qua s«ng
§é dµi c¹nh §o lÇn 1 §o lÇn 2 S Stb S/Stb
S I-IV 53,43 53,46 0,03 53,445
S II-III 51,45 51,45 0 51,45
Sæ ®o dµi c¸c c¹nh ®-êng chuyÒn
C¹nh §é dµi Ghi chó
I-II 75,775 m §o trùc tiÕp
III-IV 69,125 m §o trùc tiÕp
I-IV 53,445 m §o gi¸n tiÕp
II-III 51,45 m §o gi¸n tiÕp
Tæng chiÒu dµi L = 249,795 m
c. §o cao tæng qu¸t ®Ønh ®-êng chuyÒn:
*§èi víi hai ®Ønh cña c¹nh ®-êng chuyÒn n»m trªn bê s«ng:
+Ph-¬ng ph¸p ®o: ¸p dông ph-¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc tõ gi÷a.
+TiÕn hµnh:
- §Æt m¸y thñy b×nh gi÷a ®Ønh I vµ II cña ®uêng chuyÒn (tr¹m J1). Sau khi c©n chØnh
m¸y quay m¸y ng¾m vµ ®äc sè trªn mia t¹i I (mia sau) vµ t¹i II (mia tr-íc).
- ChuyÓn m¸y sang tr¹m J4 gi÷a hai ®Ønh III vµ IV ®äc trÞ sè mia sau t¹i III vµ mia
tr-íc t¹i IV.
13
(L-u ý: Trong tr-êng hîp kh«ng thÓ dïng 01 tr¹m m¸y ®Ó ®o hiÖu ®é cao gi÷a 2 ®Ønh I vµ
II, III vµ IV cã thÓ sö dông nhiÒu tr¹m m¸y theo ph-¬ng ph¸p ®o cao tr×nh tù ®· häc)
S«ng t«
* §èi víi hai ®Ønh cña c¹nh ®-êng chuyÒn qua s«ng:
+Ph-¬ng ph¸p ®o: Dïng ph-¬ng ph¸p ®o cao qua s«ng.
VÝ dô ®Ó ®o hiÖu ®é cao gi÷a hai ®Ønh II vµ III ta chän hai vÞ trÝ ®Æt m¸y thñy b×nh t¹i
J2 vµ J3 sao cho II J2 III III J3 II. §o ®é chªnh cao gi÷a hai ®Ønh I vµ IV ta ®-îc ®é
chªnh cao ë mçi lÇn ®o lµ h1 vµ h2.
NÕu h1 - h2 ≤ réng s«ng th× ®¹t yªu cÇu.
§é chªnh cao gi÷a hai ®iÓm lµ:
2
21 hhh
§Ó ®o ®é chªnh cao gi÷a hai ®iÓm II vµ III ta tiÕn hµnh t-¬ng tù.
* KÕt qña ®o cao tæng qu¸t c¸c ®Ønh ®-êng chuyÒn :
14
Sæ ®o cao tæng qu¸t ®Ønh ®-êng chuyÒn
Tr¹m
m¸y
§iÓm ®Æt mia
TrÞ sè ®äc trªn mia §é chªnh cao
1 lÇn ®o (m)
§é chªnh cao
trung b×nh (m)
Ghi chó
Sau Tr-íc
J1
I 1355
0,210
§o trùc
tiÕp II 1145
J2
II 0968 -0,500
-0,503
§o qua
s«ng
III 1468
J3
II 0810 -0,505
III 1315
J4
III 1475
0,435
§o trùc
tiÕp IV 1040
J5
IV 1522 -0,146
-0,148
§o qua
s«ng
I 1668
J6
IV 1115 -0,150
I 1265
I.3. TÝnh vµ b×nh sai ®-êng chuyÒn.
I.3.1. B×nh sai l-íi mÆt b»ng.
Cho to¹ ®é ®iÓm I lµ XI = YI = 100.000, gãc ®Þnh h-íng canh I-II . TiÕn
hµnh b×nh sai ®-êng chuyÒn khÐp kÝn theo c¸c b-íc sau:
B-íc 1. TÝnh kiÓm tra vµ b×nh sai gãc.
- TÝnh sai sè khÐp gãc cho phÐp: ntfhcp 5.1 = ''30'1
Trong ®ã t lµ ®é chÝnh x¸c cña m¸y kinh vÜ, n lµ tæng sè gãc trong ®-êng chuyÒn.
- TÝnh sai sè khÐp gãc khi ®o: =
KiÓm tra ®iÒu kiÖn khÐp kÝn gãc:
NÕu cpdo ff kÕt qu¶ ®o kh«ng ®¹t yªu cÇu, ®o l¹i.
NÕu cpdo ff kÕt qu¶ ®o ®¹t yªu cÇu. TiÕn hµnh b×nh sai gãc
- TÝnh sè hiÖu chØnh gãc: do b×nh sai gÇn ®óng nªn coi sai sè ®o gãc cña c¸c gãc lµ b»ng
nhau: sè hiÖu chØnh gãc
- TÝnh gãc sau b×nh sai:
15
KiÓm tra: v = - f ®o tho¶ m·n.
0
1
'
B-íc 2. TÝnh gãc ®Þnh h-íng c¸c c¹nh ®-êng chuyÒn:
Víi gãc ®Þnh h-íng c¹nh ®Çu: I-II = 260
0
TÝnh gãc ®Þnh h-íng c¸c c¹nh cña ®-êng chuyÒn:
KiÓm tra b»ng c¸ch tÝnh l¹i gãc ®Þnh h-íng c¹nh khëi ®Çu:
B-íc 3. TÝnh vµ b×nh sai sè gia täa ®é.
- TÝnh sè gia to¹ ®é gi÷a c¸c ®iÓm:
xI-II = SI-II .cos I-II = - 13,158 yI-II = SI-II .sin I-II = -74,624
xII-III = SII-III .cos II-III = -50,594 yII-III = SII-III .sin II-III = 9,344
xIII-IV = SIII-IV .cos III-IV = 10,410 ; yIII-IV = SIII-IV .sin III-IV =68,337
xIV-I = SIV-I .cos IV-I = 53,364 yIV-I = SIV-I .sin IV-I = -2,942
- TÝnh sai sè khÐp to¹ ®é theo trôc x: fx = Xi =0,022
- TÝnh sai sè khÐp to¹ ®é theo trôc x: fy = Yi = .0,115
- TÝnh sai sè khÐp to¹ ®é: 22 YXS fff =0,117
KiÓm tra: NÕu kÕt qu¶ ®o chiÒu dµi kh«ng ®¹t yªu cÇu, ®o l¹i.
NÕu kÕt qu¶ ®o chiÒu dµi ®¹t yªu cÇu, b×nh sai sè gia to¹ ®é: - 0,007 III
Y
Y - 0,034 - 0,004 - 0,024 - 0,006 - 0,032 - 0,005 IIV
Y
Y – 0,025
16
KiÓm tra viÖc tÝnh gia sè to¹ ®é:
v xi = ………. = -fxi
v yi = ……….. = -fyi
- TÝnh sè gia täa ®é sau b×nh sai: ' = - 13,165 ' = -74,658 ' = - 50,598 ' =9,320 ' = 10,404 ' = 68,305 ' = 53,359 ' = -2,967
KiÓm tra kÕt qu¶ tÝnh gia sè to¹ ®é sau b×nh sai:
x
'=0
y'=0
B-íc 4. TÝnh täa ®é c¸c ®Ønh ®-êng chuyÒn: XXX =86,835 YYY = 25,342 XXX = 36,237 YYY = 34,662 XXX = 46,641 YYY = 102,967 XXX = 100 YYY =100
I.3.2. B×nh sai l-íi ®o cao c¸c ®Ønh ®-êng chuyÒn.
Gi¶ ®Þnh ®é cao ®iÓm I lµ HI = 10,000 (m). Dùa vµo ®é chªnh cao ®o ®-îc gi÷a c¸c
®Ønh ®-êng chuyÒn tiÕn hµnh b×nh sai theo c¸c b-íc sau:
B-íc 1. TÝnh vµ kiÓm tra kÕt qu¶ ®o:
- TÝnh sai sè khÐp ®é cao cho phÐp: mmkmLfhcp )(30 = .14,994 (mm)
- TÝnh sai sè khÐp ®é cao khi ®o: hf
1
= .– 6(mm)
KiÓm tra: NÕu hcphdo ff kÕt qu¶ ®o kh«ng ®¹t yªu cÇu, ®o l¹i.
NÕu hcphdo ff kÕt qu¶ ®o ®¹t yªu cÇu, b×nh sai ®é chªnh cao.
B-íc 2. TÝnh vµ b×nh sai ®é chªnh cao.
- TÝnh sè hiÖu chØnh ®é chªnh cao: S
S
f
Vh = 0,002 S
S
f
Vh = 0,001 S
S
f
Vh = 0,002 S
S
f
Vh = 0,001
17
- TÝnh ®é chªnh cao sau b×nh sai: Vhhh
' = 0,210 + 0,002 = 0,212 Vhhh
' = -0,503 + 0,001= -0,502 Vhhh
' = 0,435 + 0,002= 0,437 Vhhh
' = -0,148 + 0,001= -0,147
B-íc 3. TÝnh ®é cao c¸c ®iÓm. hHH = 10 + 0,212= 10,212 hHH = 10,212 – 0,502 = 9,710 hHH =9,710 + 0,437 = 10,147
B¶ng tæng hîp to¹ ®é vµ ®é cao c¸c ®Ønh ®-êng chyÒn
Tªn ®iÓm X(m) Y(m) H(m) Ghi Chó
I 100 100 10
II 86,835 25,342 10,212
III 36,237 34,662 9,710
IV 46,641 102,967 10,147
I.4. VÏ ®-êng chuyÒn.
- Tû lÖ vÏ: 1/250.
- GiÊy vÏ: A1.- L-íi « vu«ng: 10x10cm.
(Ph-¬ng ph¸p vÏ nh- bµi tËp lín sè 01)
ii. §o, vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt.
II.1. §o ®iÓm chi tiÕt.
a. §o c¸c ®iÓm chi tiÕt:
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ph¸p toµn ®¹c.
- C«ng t¸c chuÈn bÞ: Mét bé m¸y kinh vÜ, 2 mia, cäc tiªu, th-íc v¶i, sæ ghi vµ mét nhãm ®o
tèi thiÓu 3 ng-êi.
- Tr×nh tù ®o: §Æt m¸y kinh vÜ t¹i c¸c ®Ønh l-íi khèng chÕ ®o tÊt c¶ c¸c ®iÓm chi tiÕt ®Ó vÏ
b×nh ®å. VÝ dô ®Æt m¸y kinh vÜ t¹i I, däi t©m vµ c©n b»ng m¸y, ®o chiÒu cao m¸y (i). Sau ®ã
quay m¸y ng¾m vÒ cäc tiªu t¹i II vµ ®-a sè ®äc trªn bµn ®é ngang lµ TiÕp theo
quay m¸y ng¾m vÒ mia dùng t¹i c¸c ®iÓm chi tiÕt, t¹i mçi ®iÓm chi tiÕt ®äc c¸c gi¸ trÞ trªn
mia theo 3 d©y (d©y trªn, d©y gi÷a, d©y d-íi) vµ ®äc gi¸ trÞ trªn bµn ®é ngang, bµn ®é ®øng.
Cø tiÕp tôc nh- vËy cho tíi khi ®o hÕt tr¹m m¸y. Sè liÖu ®o ®-îc ghi vµo trong sæ ®o theo
mÉu.
18
Sæ ®o ®iÓm chi tiÕt vÏ b×nh ®å
§iÓm ®Æt m¸y: I
§iÓm ®Þnh h-íng: II
Cao ®é ®iÓm ®Æt m¸y:
ChiÒu cao m¸y: i = (m)
MoTT=……
Ngµy ®o:
Ng-êi ®o:
Ng-êi ghi sæ:
Thêi tiÕt:
TT
Gi¸ trÞ ®äc mia
Gi¸ trÞ ®äc trªn
bµn ®é ngang
Gi¸ trÞ ®äc trªn bµn
®é ®øng
n (m)
Kho¶ng c¸ch
S(m)
HiÖu ®é cao
h(m)
§é cao
H(m)
Ghi chó
D©y trªn D©y gi÷a D©y d-íi §é Phót Gi©y §é Phót Gi©y
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1 ….. ….. …… …. …. …. …. …… …. … ……… ……. ….
2 ….. ….. …… …. …. …. …. …… …. … ……… ……. ….
3
19
Mét sè chó ý:
- Trong qu¸ tr×nh ®o nÕu ®Þa h×nh phøc t¹p th× ph¶i cã mét ng-êi ®i vÏ ph¸c ho¹ l¹i
®Þa h×nh cïng víi ng-êi ®i mia, sè thø tù ®iÓm trªn b¶n ph¸c ho¹ ph¶i trïng víi sè thø tù
®iÓm trong sæ ghi ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c vÏ b×nh ®å ®Þa h×nh kh«ng bÞ nhÇm lÉn.
- C¸c ®iÓm chi tiÕt: Bao gåm ®iÓm ®Þa vËt vµ ®iÓm ®Þa h×nh
+ §iÓm ®Þa vËt: Lµ nh÷ng ®iÓm chØ râ vÞ trÝ chÝnh x¸c cña c¸c ®Þa vËt trªn thùc ®Þa
nh-: gãc nhµ, mÐp ®-êng, cét ®iÖn, mÐp s«ng…
+ §iÓm ®Þa h×nh: Lµ nh÷ng ®iÓm chØ sù thay ®æi ®i¹ h×nh d¸ng ®Êt cña khu vùc nh-:
®iÓm cao, thÊp cña mÆt ®Êt.
Trong tr-êng hîp c¸c tr¹m m¸y ®Æt t¹i ®Ønh ®-êng chuyÒn kh«ng ®o ®-îc hÕt c¸c
®iÓm chi tiÕt cã thÓ sö dông c¸c tr¹m m¸y phô.
- Ph¹m vi ®o vÏ theo yªu cÇu cña gi¸o viªn h-íng dÉn.
- MËt ®é c¸c ®iÓm chi tiÕt ph¶i ®ñ ®Ó biÓu diÔn ®Þa vËt còng nh- m« t¶ hÕt ®Þa h×nh.
b. TÝnh c¸c yÕu tè:
- TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a 2 d©y ®o kho¶ng c¸ch c¾t trªn mia:
n = d©y trªn – d©y d-íi.
- TÝnh kho¶ng c¸ch tõ m¸y ®Õn mia:
S = K.n.Cos2V (K = 100 = const.)
- TÝnh hiÖu ®é cao tõ m¸y ®Õn ®iÓm ®Æt mia:
hi = S.tgV + i – l hoÆc 2..
2
1
- TÝnh ®é cao ®iÓm ®Æt mia:
Hi = Hm¸y + hi
II.2. VÏ ®iÓm chi tiÕt.
Sau khi ®· vÏ l-íi khèng chÕ tiÕn hµnh vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt. VÏ b»ng ph-¬ng ph¸p
to¹ ®é cùc.
- §Æt m¸y t¹i ®iÓm nµo th× ®iÓm ®ã lµ gèc to¹ ®é, h-íng chuÈn chÝnh lµ trôc to¹ ®é.
- Dïng th-íc ®o ®é ®o tõ h-íng gèc mét gãc ®óng b»ng gãc ®· ®o ë thùc ®Þa. Trªn
h-íng ®ã ta ®o mét ®o¹n b»ng S/M ( S lµ kho¶ng c¸ch thùc tõ m¸y ®Õn mia, M lµ mÉu sè tû
lÖ b¶n ®å ). Ta ®-îc vÞ trÝ ®iÓm chi tiÕt sè 1, ®¸nh dÊu trªn b¶n vÏ b»ng dÊu chÊm ( . ). ViÕt
®é cao cña ®iÓm chi tiÕt b»ng c¸ch lÊy dÊu chÊm cña vÞ trÝ ®iÓm lµm dÊu phÈy mÐt. Sè ®é
cao viÕt vu«ng gãc víi h-íng b¾c, chØ ghi ®Õn cm. C¸c ®iÓm kh¸c cßn l¹i vÏ t-¬ng tù.
- Sau khi vÏ hÕt c¸c ®iÓm chi tiÕt nªn b×nh ®å, dùa vµo phÇn ghi chó ®iÓm vµ s¬ ho¹
tiÕn hµnh nèi c¸c ®iÓm ®Þa h×nh: mÐp ®-êng, nhµ, s«ng suèi... vµ dïng ký hiÖu ®Ó thÓ hiÖn
c¸c ®iÓm ®Þa vËt: c©y, cét ®iÖn, mét sè ký hiÖu ë phÇn cuèi b¸o c¸o).
Cuèi cïng lµ phÇn biªn tËp: Ghi chó tªn b×nh ®å khu vùc ë phÝa trªn b¶n vÏ, dïng
mòi tªn chØ h-íng b¾c ®Ó bè trÝ ë gãc trªn bªn ph¶i tê b×nh ®å ®Ó chØ h-íng b¾c. T¹o b¶ng
khung tªn vµ chó thÝch nh÷ng ký hiÖu dïng trong b×nh ®å ë phÇn phÝa gãc d-íi cña tê b×nh
®å.
20
phÇn II: bè trÝ vµ ®o vÏ TuyÕn ®-êng.
II.1. §-a tuyÕn ra thùc ®Þa b»ng ph-¬ng ph¸p c¹nh gãc vu«ng
Sau khi nhãm thùc tËp hoµn thµnh b×nh ®å khu vùc, gi¸o viªn h-íng dÉn sÏ bè trÝ
mét tuyÕn ®-êng trªn b×nh ®å. NhiÖm vô thùc tËp tiÕp theo lµ bè trÝ vµ ®o vÏ tuyÕn ®-êng
trªn thùc ®Þa.
TuyÕn ®-êng ®-îc bè trÝ trªn b×nh ®å gåm c¸c ®Ønh §0, §1, §2, §3. Dùa vµo c¸c
®iÓm cña ®-êng chuyÒn cã trªn trªn b×nh ®å ®ång thêi còng cã ngoµi thùc ®Þa tiÕn hµnh bè
trÝ tuyÕn ®-êng ra thùc ®Þa theo ph-¬ng ph¸p c¹nh gãc vu«ng.
Trªn b×nh ®å tõ c¸c ®Ønh cña tuyÕn ®-êng lÇn l-ît h¹ c¸c ®-êng vu«ng gãc xuèng
c¹nh cña ®-êng chuyÒn I-II hoÆc c¹nh kÐo dµi. Dïng th-íc mm ®o c¸c kho¶ng c¸ch tõ
ch©n ®-êng vu«ng gãc ®Õn ®Ønh ®-êng chuyÒn (ai) vµ kho¶ng c¸ch ®Õn ®Ønh tuyÕn (bi).
Nh©n gi¸ trÞ trªn víi mÉu sè tû lÖ b¶n ®å (M) ta ®-îc kho¶ng c¸ch n»m ngang cña chóng
ngoµi mÆt ®Êt.
Sè liÖu bè trÝ:
Tªn §Ønh K/C trªn b×nh ®å K/C ngoµi thùc ®Þa Ghi chó
§0 a1= b1=
§1 a2= b2=
§2 a3= b3=
§3 a4= b4=
Bè trÝ ngoµi thùc ®Þa: §Ó bè trÝ ®Ønh §0 ®Æt m¸y kinh vÜ t¹i I ng¾m vÒ II trªn h-íng
®ã ®o ra mét ®o¹n a1 xMBD ®-îc ®iÓm §0
’, chuyÓn m¸y vÒ §0
’ ng¾m I quay m¸y 900 hoÆc
2700 trªn h-íng ®ã ®o ra mét ®o¹n b1 xMBD ®¸nh dÊu ta ®-îc ®iÓm §0 cÇn bè trÝ. C¸c ®Ønh
kh¸c bè trÝ t-¬ng tù.
Ngoµi ra ta còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®Ønh b»ng ph-¬ng ph¸p to¹ ®é cùc, giao héi gãc
c¹nh, giao héi h-íng.
* H×nh vÏ:
I
§Ønh tuyÕn ®-êng ®-îc ®¸nh dÊu trªn thùc ®Þa b»ng cäc gç hoÆc s¬n.
21
II.2. §o gãc ®Ønh tuyÕn, ®o chiÒu dµi tæng qu¸t tuyÕn ®-êng.
II.2.1. §o gãc ®Ønh tuyÕn.
- §o tÊt c¶ c¸c gãc ®Ønh tuyÕn (®o gãc A).
- Ph-¬ng ph¸p ®o: ph-¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n
Sæ ®o gãc ®Ønh tuyÕn ®-êng
Ng-êi ®øng m¸y: Ngµy ®o :
Ng-êi ghi sæ: Thêi tiÕt :
§iÓm
®Æt
m¸y
VÞ trÝ
bµn ®é
H-íng
ng¾m
Sè ®äc trªn
bµn ®é ngang
TrÞ sè gãc
nöa lÇn ®o
Gãc ®o Ph¸c ho¹
§1
TR
§2
§0
PH
§0
§2
§2
TR
§1
§3
PH
§3
§1
Tõ c¸c gãc ®o ®-îc tÝnh c¸c gãc chuyÓn h-íng:
1
0
1 180 A ; 2
0
2 180 A
II.2.2. §o chiÒu dµi tæng qu¸t.
- §o kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®Ønh tuyÕn ®-êng: S§0§1, S§1§2, S§2§3
- Ph-¬ng ph¸p ®o: §o b»ng th-íc v¶i, ®o 02 lÇn . KÕt qu¶ ®o ph¶i ®¹t ®é chÝnh x¸c
Sæ ®o dµi tæng qu¸t tuyÕn ®-êng
Kho¶ng
c¸ch
KÕt qu¶ ®o KÕt qu¶
trung b×nh Ghi chó
LÇn 1 LÇn 2
§0 - §1
§1 - §2
§2 - §3
22
II.3. Bè trÝ c¸c ®-êng cong trªn tuyÕn
Yªu cÇu: Bè trÝ 01 ®-êng cong trßn vµ 01 ®-êng cong tæng hîp.
II.3.1. Bè trÝ ®-êng cong trßn t¹i ®Ønh §1.
a. TÝnh vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chñ yÕu cña ®-êng cong trßn:
B¸n kÝnh ®-êng cong trßn ®-îc lùa chän theo cÊp ®-êng vµ theo ®Þa h×nh. Lùa chän
b¸n kÝnh R1 = …. m. Gãc chuyÓn h-íng ®-îc tÝnh 1
0
1 180 A . Tõ ®©y tÝnh c¸c yÕu tè c¬
b¶n cña ®-êng cong trßn:
- ChiÒu dµi ®o¹n tiÕp tuyÕn:
2
.tgRT
- ChiÒu dµi ®-êng ph©n gi¸c:
- ChiÒu dµi ®-êng cong trßn:
- §o¹n ®o chän (§é rót ng¾n cña tuyÕn ®-êng khi bè trÝ ®-êng cong):
D = 2T –
Bè trÝ ngoµi thùc ®Þa: §Æt m¸y kinh vÜ t¹i ®Ønh (§1), quay m¸y ng¾m ®Ønh phÝa sau
(§0) trªn h-íng ®ã dïng th-íc v¶i ®o ra mét ®o¹n cã chiÒu dµi b»ng T, ®¸nh dÊu ta ®-îc vÞ
trÝ ®iÓm T®. Quay m¸y ng¾m ®Ønh tr-íc còng bè trÝ mét ®o¹n cã ®é dµi b»ng T ta ®-îc vÞ
trÝ ®iÓm Tc. M¸y ®ang ng¾m vÒ Tc quay m¸y mét gãc
2
180 0
nÕu t¹i ®Ønh chuyÓn h-íng
ph¶i hoÆc (2700 +
2
) nÕu t¹i ®Ønh chyÓn h-íng tr¸i ta sÏ ®-îc h-íng ®-êng ph©n gi¸c gãc
®Ønh A, trªn h-íng ®ã ®o ra mét ®o¹n b»ng b ta x¸c ®Þnh ®-îc vÞ trÝ ®iÓm ph©n gi¸c P.
b. TÝnh vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong trßn:
§iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong trßn ®-îc bè trÝ theo ph-¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc,
to¹ ®é cùc hoÆc d©y cung kÐo dµi.
23
+ Ph-¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc:
Chän cung k=5m.
Chän trôc (x) h-íng vÒ ®Ønh, trôc (y) h-íng vÒ t©m. Gèc to¹ ®é lµ giao ®iÓm cña
trôc (x) vu«ng gãc víi trôc (y) t¹i (T®) vµ (Tc).
x
x
y yT 1 2
1
2
Tõ h×nh vÏ to¹ ®ä c¸c ®iÓm chi tiÕt ®-îc tÝnh nh- sau:
NÕu kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm chi tiÕt chän b»ng nhau th×: 1312
Trong ®ã: .
B¶ng to¹ ®é c¸c ®iÓm chi tiÕt
Tªn ®iÓm k X(m) Y(m)
24
Bè trÝ ngoµi thùc ®Þa: §Ó bè trÝ ®iÓm 1, ®Æt m¸y kinh vÜ t¹i T® ng¾m vÒ ®Ønh § trªn
h-íng nµy ®o mét ®o¹n b»ng x1 ®¸nh dÊu vÞ trÝ vµ chuyÓn m¸y vÒ ®ã ng¾m T® quay m¸y
mét gãc 900 hoÆc 2700 trªn h-íng ®ã ®o ra mét ®o¹n b»ng y1 , ®¸nh dÊu ta ®-îc ®iÓm 1.
C¸c ®iÓm kh¸c còng bè trÝ t-¬ng tù.
Sau khi ®· bè trÝ ®-îc c¸c ®iÓm chi tiÕt tõ T® ®Õn P ta tiÕp tôc bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt tõ Tc
®Õn P theo nh- ph-¬ng ph¸p trªn. Do hai bªn ®èi xøng nhau nªn kh«ng ph¶i tÝnh l¹i to¹ ®é
c¸c ®iÓm.
+ Ph-¬ng ph¸p to¹ ®é cùc:
Ph-¬ng ph¸p nµy thay chiÒu dµi d©y cung S b»ng chiÒu dµi cung k (k=5m). Gãc cùc
lµ gãc t¹o bëi tiÕp tuyÕn vµ c¸c h-íng ®i tõ ®iÓm ®Çu (hoÆc cuèi) qua c¸c ®iÓm chi tiÕt.
Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm chi tiÕt lµ S.
Tõ h×nh vÏ ta tÝnh ®-îc:
Bè trÝ ngoµi thùc ®Þa: §Æt m¸y kinh vÜ t¹i T® (Tc) ng¾m vÒ ®Ønh §, quay m¸y mét
gãc
2
trªn h-íng ®ã bè trÝ mét ®o¹n b»ng S ta ®-îc ®iÓm 1. Quay m¸y tiÕp mét gãc
2
, tõ
®iÓm 1®o ra mét ®o¹n b»ng S sao cho ®o¹n S c¾t h-íng ng¾m ta ®-îc ®iÓm 2. C¸c ®iÓm
kh¸c bè trÝ t-¬ng tù.
II.3.2. Bè trÝ ®-êng cong tæng hîp t¹i ®Ønh §2.
Khi bè trÝ ®-êng cong chuyÓn tiÕp vµo gi÷a ®-êng th¼ng vµ ®-êng cong trßn th×
®-êng cong tæng hîp cã hai kh¶ n¨ng x¶y ra: t©m ®Þnh, b¸n kÝnh thay ®æi hoÆc t©m dÞch
chuyÓn vµ b¸n kÝnh cè ®Þnh. Trong phÇn thùc tËp nµy chØ bè trÝ ®-êng cong tæng hîp d¹ng
t©m cè ®Þnh, b¸n kÝnh thay ®æi.
a. TÝnh c¸c yÕu tè vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chñ yÕu.
Tõ h×nh vÏ ta tÝnh ®-îc c¸c yÕu tè c¬ b¶n nh- sau:
25
ChiÒu dµi ®o¹n tiÕp tuyÕn;
§é dµi ®-êng ph©n gi¸c;
§é dµi ®-êng cong trßn: L
pR
K
§o¹n ®o chän: D = 2T- 0
T
§Ó x¸c ®Þnh ®-îc bèn yÕu tè trªn ta ph¶i tÝnh thªm c¸c yÕu tè: , p, t
+ TÝnh :
+ TÝnh p: p = R
+ TÝnh t: t = x0 - (R - p).sin
Trong ®ã: x0=L-
C¸ch bè trÝ: §Æt m¸y t¹i ®Ønh §2 ng¾m ®Ønh §1 trªn h-íng ®ã ®o mét ®o¹n b»ng T= ……. ta
®-îc ®iÓm N§2 T-¬ng tù ng¾m vÒ ®Ønh §3 trªn h-íng ®ã ®o mét ®o¹n b»ng T= ……. ta bè
trÝ ®-îc NC2. M¸y ng¾m vÒ N§2 quay m¸y mét gãc
2
180 2
0
trªn h-íng ®ã ®o ra mét
®o¹n b»ng
26
ChuyÓn m¸y ë N§2 ng¾m vÒ §2 bè trÝ mét ®o¹n xo ®¸nh dÊu ®iÓm ®ã. ChuyÓn m¸y ®Õn
®iÓm ®¸nh dÊu ®ã bè trÝ mét gãc vu«ng, trªn h-íng ®ã ta lÊy mét ®äan b»ng yo ta ®-îc
T§2. T-¬ng tù ®Æt m¸y ë NC2 ta bè trÝ ®-îc TC2.
b.TÝnh vµ bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt.
Dïng ph-¬ng ph¸p to¹ ®é vu«ng gãc ®Ó bè trÝ c¸c ®iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong tæng hîp.
To¹ ®é vu«ng gãc cña c¸c ®iÓm ®-îc tÝnh theo c¸c c«ng thøc sau:
- Trªn phÇn ®-êng cong chuyÓn tiÕp:
xi = 22
5
40 LR
k
k ii
yi =
RL
k i
6
3
- Trªn phÇn ®-êng cong trßn (Tõ T® ®Õn P)
Xj = (R - p)sin j + t
Yj = R - (R - p)cos j
trong ®ã: 0
pR
k j
j
Thay k=5m, 10m, 15m ... tÝnh ®-îc to¹ ®é c¸c ®iÓm trong b¶ng sau:
Tªn cäc k X(m) Y(m)
C¸ch bè trÝ ®iÓm chi tiÕt trªn ®-êng cong tæng hîp gièng nh- ®èi víi ®-êng cong
trßn.
II.4. §o chiÒu dµi chi tiÕt tuyÕn ®-êng.
II.4.1. Bè trÝ cäc chi tiÕt trªn tuyÕn ®-êng.
- Cäc chi tiÕt trªn ®-êng cong: §· bè trÝ trong phÇn bè trÝ ®-êng cong.
- Cäc chi tiÕt trªn ®-êng th¼ng: Trªn ®-êng th¼ng bè trÝ cäc chi tiÕt t¹i 02 vÞ trÝ:
+ Cäc ®Þa h×nh: Bè trÝ t¹i vÞ trÝ thay ®æi ®Þa h×nh.
27
+ Cäc ®Þa vËt: Bè trÝ t¹i vÞ trÝ cã c¸c ®Þa vËt cè ®Þnh nh-: giao víi ®-êng cò, c«ng
tr×nh ngÇm, cÇu cèng….
Cäc chi tiÕt ®-îc ®¸nh dÊu b»ng cäc gç hoÆc s¬n. Tªn cäc chi tiÕt ®¸nh theo sè
thø tù thèng nhÊt tõ ®-êng th¼ng vµo ®-êng cong.
Ngoµi cäc chi tiÕt ng-êi ta cßn bè trÝ cäc 100m (cäc H).
II.4.2. §o chiÒu dµi chi tiÕt.
- §o chiÒu dµi chi tiÕt lµ ®o kho¶ng c¸ch lÎ gi÷a c¸c cäc trªn ®-êng th¼ng.
- Ph-¬ng ph¸p ®o: §o b»ng th-íc v¶i, ®o 01 lÇn. KÕt qu¶ ®o ®-îc kiÓm tra dùa vµo
kÕt qu¶ ®o dµi tæng qu¸t.
KÕt qu¶ ®o ®-îc kiÓm tra theo c«ng thøc:
Si i+1 = HPn+1-
HoÆc ®ã DSSS
Ta lÊy gi¸ trÞ nµy so s¸nh víi chiÒu dµi tæng qu¸t. NÕu kh«ng sai lÖch qu¸ 1/500
th× ®¹t yªu cÇu.
Sæ ®o chiÒu dµi chi tiÕt däc tuyÕn
Tªn cäc
Kho¶ng c¸ch lÎ
(m)
Kho¶ng c¸ch
céng dån (m)
Ghi chó
§0
28
29
KiÓm tra kÕt qu¶ ®o chiÒu dµi chi tiÕt:
+ §o¹n §0§1.
+ §o¹n §1§2
+ §o¹n §2§3
* Bè trÝ cäc H.
II.5. §o cao chi tiÕt trªn tuyÕn ®-êng vµ vÏ mÆt c¾t däc.
II.5.1 §o cao chi tiÕt däc tuyÕn:
- Ph-¬ng ph¸p ®o: Ph-¬ng ®o cao h×nh häc tõ gi÷a kÕt hîp ng¾m to¶.
- C¸ch tiÕn hµnh:
+ Dông cô ®o: M¸y thñy b×nh + mia ®øng.
Dùa vµo c¸c mèc ®· ®-îc x¸c ®Þnh ®é cao tõ ®o cao tæng qu¸t, ta tiÕn hµnh ®o cao
chi tiÕt däc tuyÕn theo nguyªn t¾c: XuÊt ph¸t tõ mét ®iÓm ®· biÕt ®é cao (I) vµ kÕt thóc t¹i
mét ®iÓm ®· biÕt ®é cao (II) ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ ®o.
Víi sai sè khÐp cho phÐp: mmkmLfhcp )(50
30
- TÝnh ®é cao ®-êng ng¾m tr¹m m¸y:
H®n = H®· biÕt ®é cao + trÞ sè mia sau.
- TÝnh ®é cao c¸c cäc trong tr¹m m¸y( ®äc táa)
Htáa = H®n - trÞ sè mia táa
- TÝnh ®é cao ®iÓm chuyÓn:
HchuyÓn = H®n - trÞ sè mia tr-íc
TÝnh sæ ®o cao chi tiÕt däc tuyÕn:
- TÝnh sai sè khÐp ®é cao cho phÐp: mmkmLfhcp )(50
-TÝnh sai sè khÐp ®é cao khi ®o:
KiÓm tra: nÕu hcphdo ff th× kÕt qu¶ ®o ®¹t yªu cÇu vµ ng-îc l¹i th× ph¶i tiÕn hµnh ®o l¹i.
- TÝnh ®é cao ®-êng ng¾m: H®n = H ®· biÕt + trÞ sè mia sau
H®n1 = 15,000 + 1,270 = 16,270 m
- TÝnh ®é cao ®iÓm ®äc to¶: Hto¶ = H®n - trÞ sè mia to¶
HD1 = H®n1 – 1,235 = 15,035 m
H1 = H®n1 – 1,258 = 15,012 m
- §é cao ®iÓm chuyÓn: HCH = H®n - trÞ sè mia tr-íc
HCH = H®n1 – 1,350 = 14,920 m.
Sæ ®o cao chi tiÕt tuyÕn ®-êng
31
§iÓm
ng¾m
Gi¸ trÞ ®äc trªn mia (mm) §é cao
®-êng ng¾m (m)
§é cao cäc
(m)
Ghi chó
Sau To¶ Tr-íc
Mèc
32
KiÓm tra kÕt qu¶ ®o cao chi tiÕt:
II.5.2. VÏ mÆt c¾t däc
- C¸c sè liÖu cÇn thiÕt ®Ó vÏ mÆt c¾t däc:
+ Sæ bè trÝ ®-êng cong.
+ Sæ ®o chiÒu dµi chi tiÕt.
+ Sæ ®o cao chi tiÕt.
+ Sæ ghi chó…
- Tû lÖ vÏ:
+ Tû lÖ dµi b»ng tû lÖ b×nh ®å (1/250).
+ Tû lÖ cao gÊp 10 lÇn tû lÖ dµi (1/25).
- GiÊy vÏ: GiÊy kÎ « ly, chiÒu cao giÊy 297mm, chiÒu dµi theo tuyÕn ®-êng.
Ii.6. §o vÏ mÆt c¾t ngang
33
MÆt c¾t ngang lµ mÆt c¾t vu«ng gãc víi tim tuyÕn ®-êng trªn phÇn ®-êng th¼ng
hoÆc vu«ng gãc víi tiÕp tuyÕn trªn phÇn ®-êng cong. T¹i tÊt c¶ c¸c cäc chi tiÕt ®Òu ph¶i ®o
mÆt c¾t ngang.
II.6.1. X¸c ®Þnh h-íng mÆt c¾t ngang.
+ Trªn phÇn ®-êng th¼ng: §Æt m¸y t¹i ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh mÆt c¾t ngang quay m¸y ng¾m
vÒ ®Ønh, sau ®ã quay m¸y 900 ta sÏ ®-îc h-íng mÆt c¾t ngang bªn tr¸i (ph¶i), ®¶o èng kÝnh
®¸nh dÊu ®iÓm bªn ph¶i (tr¸i) ta ®-îc h-íng mÆt c¾t ngang.
+ Trªn phÇn ®-êng cong trßn:
Theo h×nh häc ta cã gãc t¹o bëi h-íng tiÕp tuyÕn t¹i i vµ h-íng T®(hoÆc Tc) b»ng
2
.
§Æt m¸y kinh vÜ t¹i i ng¾m vÒ T®(TC), quay m¸y mét gãc 90
0 +
2
(h-íng vÒ phÝa l-ng cung
trßn) hoÆc 900-
2
(h-íng vÒ phÝa bông cung trßn) Ta ®-îc h-íng vu«ng gãc víi tiÕp
tuyÕn t¹i i.
T®
+ Trªn phÇn ®-êng chuyÓn tiÕp: §Æt m¸y t¹i ®iÓm i, ng¾m N® (Nc) sau ®ã quay m¸y
)(90 0 ii trªn h-íng ®ã ®¸nh dÊu mét ®iÓm vµ ®¶o kÝnh ®¸nh dÊu ®iÓm kh¸c ta ®-îc
h-íng mÆt c¾t ngang.
Trong ®ã: vµ ki lµ ®é dµi cung tõ N®(Nc) tíi ®iÓm i.
II.6.2. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cÇn ®o trªn h-íng mÆt c¾t ngang vµ ph¹m vi ®o mÆt c¾t ngang.
34
- Trªn h-íng mÆt c¾t ngang ph¶i ®o t¹i 02 vÞ trÝ: VÞ trÝ thay ®æi ®Þa h×nh vµ vÞ trÝ giao
víi c¸c ®Þa vËt cè ®Þnh (mÐp ®-êng cò, mÐp t-êng rµo, mÐp vØa hÌ….)
- Ph¹m vi ®o mÆt c¾t ngang: Theo h-íng dÉn cña gi¸o viªn ph¸p ®o mÆt c¾t ngang.
a. §o mÆt c¾t ngang b»ng m¸y thñy b×nh, mia vµ th-íc d©y.
§Æt m¸y thñy b×nh t¹i mét vÞ trÝ thuËn tiÖn, gÇn mÆt c¾t ngang cÇn ®o. Quay m¸y
ng¾m vµ ®äc sè trªn mia dùng t¹i tim ®-êng, sau ®ã lÇn l-ît ng¾m vµ ®äc sè trªn mia dùng
t¹i c¸c vÞ trÝ cÇn ®o trªn h-íng mÆt c¾t ngang, ®o lÇn l-ît tõ tim ®-êng sang bªn tr¸i vµ bªn
ph¶i. Dïng th-íc d©y ®o kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm dùng mia.
§é cao ®iÓm chi tiÕt: Hi = H®n – Sè ®äc trªn mia t¹i ®iÓm ®ã.
Trong ®ã: H®n = HTim + Sè ®äc trªn mia t¹i tim ®-êng.
b. §o mÆt c¾t ngang b»ng m¸y kinh vÜ vµ mia..
M¸y kinh vÜ ®Æt ngay t¹i tim ®-êng, sau khi x¸c ®Þnh ®-îc h-íng mÆt c¾t ngang
quay m¸y ng¾m vµ ®äc sè trªn mia (D©y trªn, D©y gi÷a, D©y d-íi), trªn m¸y (Hv hoÆc V)
dùng t¹i c¸c ®iÓm thay ®æi ®Þa h×nh trªn h-íng mÆt c¾t ngang tõ tim qua tr¸i vµ ph¶i. §ång
thêi ph¶i ®o chiÒu cao m¸y (i).
§é cao ®iÓm chi tiÕt: Hi = Hm¸y + hi
Trong ®ã: hi = S.tgV+i-l hoÆc 2
2
1
;
Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm ®Æt m¸y ®Õn ®iÓm dùng mia: VKnCosS 2 .
Tæng hîp kÕt qu¶ sè liÖu ®o mÆt c¾t ngang theo b¶ng sau:
MÆt c¾t ngang t¹i….
HTim = ………m
Tr¸i Ph¶i
K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó
MÆt c¾t ngang t¹i….
35
HTim = …….m
Tr¸i Ph¶i
K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó
MÆt c¾t ngang t¹i….
HTim = ………m
Tr¸i Ph¶i
K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó
MÆt c¾t ngang t¹i….
HTim = …..m
Tr¸i Ph¶i
K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó
MÆt c¾t ngang t¹i….
36
HTim = …….m
Tr¸i Ph¶i
K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó K/C lÎ (m) §é cao (m) Ghi chó
(Sinh viªn vÏ mÆt c¾t nµo th× chÐp sæ ®o cña mÆt c¾t ®ã)
Trong ®ã cét K/C lÎ lµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm chi tiÕt tÝnh tõ tim qua bªn tr¸i vµ
bªn ph¶i. T-¬ng øng lµ §é cao c¸c ®iÓm chi tiÕt trªn mÆt c¾t ngang.
c. VÏ mÆt c¾t ngang:
- Tû lÖ vÏ: 1/200
- GiÊy vÏ: giÊy A4
mét sè ký hiÖu dïng trong b¶n vÏ
(PhÇn nµy Sinh viªn kh«ng cÇn in ra)
1. Mét sè ký hiÖu ®èi víi b×nh ®å.
§-êng mÐp n-íc
MÐp ®iÖn
KÌ ®¸
H-íng b¾c
B